ورق روغنی چیست؟ همه‌ چیز درباره تولید، انواع و کاربردهای آن

ورق روغنی که به نام ورق نورد سرد نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی در صنعت است. این نوع ورق در فرآیندی با دقت بالا تولید می‌شود که ظاهر زیبا، استحکام و دوام آن را بهبود می‌بخشد. در این مقاله، به معرفی کامل ورق روغنی، روش تولید، انواع، کاربردها و تولیدکنندگان ایرانی آن می‌پردازیم.

ورق روغنی چیست؟

ورق روغنی، محصولی است که طی فرآیند نورد سرد تولید می‌شود. این روش شامل اعمال فشار زیاد به ورق فولادی در دمای اتاق است که باعث افزایش استحکام و کاهش ضخامت آن می‌شود. ویژگی‌های ظاهری ورق روغنی، نظیر سطح صاف، درخشندگی و یکنواختی، آن را برای صنایع مختلف بسیار محبوب کرده است. از ویژگی‌های اصلی این ورق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زیبایی ظاهری: سطح درخشان و صاف.
• دقت ابعادی: مناسب برای کاربردهایی که نیازمند تلرانس پایین هستند.
• استحکام بالا: مقاومت بیشتر نسبت به ورق نورد گرم.
• انعطاف‌پذیری: مناسب برای پرسکاری و ماشین‌کاری.

نکته: به دلیل ویژگی‌های برتر ورق روغنی، قیمت آن بالاتر از ورق‌های نورد گرم است.

روش و مراحل تولید ورق روغنی

تولید ورق روغنی فرآیندی دقیق و چندمرحله‌ای است که در ادامه به تفکیک توضیح داده می‌شود:

1. اسیدشویی:
   در این مرحله، ورق‌های فولادی در محلول اسید کلریدریک قرار می‌گیرند تا آلودگی‌ها و اکسیدهای سطحی آن‌ها پاک شوند.
2. نورد سرد:
   ورق‌های اسیدشویی‌شده تحت فشار غلتک‌ها قرار می‌گیرند تا ضخامت آن‌ها کاهش یابد و استحکام بیشتری پیدا کنند.
3. روغن‌کاری:
   به کمک پاشش مستقیم یا مداربسته، سطح ورق با یک لایه روغن پوشانده می‌شود. این مرحله علاوه بر افزایش مقاومت در برابر خوردگی، علت اصلی نام‌گذاری این ورق است.
4. شستشوی الکترولیتی:
   در این مرحله، باقیمانده‌های روغن و آلودگی‌های احتمالی از روی سطح ورق پاک می‌شوند.
5. آنیلینگ (بازپخت):
   ورق‌ها در کوره‌های مخصوص تحت گرمایش قرار می‌گیرند تا خواص مکانیکی و شیمیایی بهینه‌ای به دست آورند.
6. نورد پوسته‌ای (تمپر رولینگ):
   این مرحله برای رفع اعوجاج و ایجاد سطحی صاف‌تر انجام می‌شود.
7. پرداخت نهایی:
   ورق آماده استفاده مستقیم یا به‌عنوان پایه برای تولید محصولات دیگر مانند ورق گالوانیزه و رنگی می‌شود.

   

انواع ورق روغنی

ورق روغنی بر اساس ترکیبات آلیاژی و قابلیت‌های مکانیکی به چند دسته تقسیم می‌شود:

1. ورق روغنی معمولی (ST12):
   • کمترین کشش را دارد و مناسب برای خمکاری‌های ساده است.
   • بیشتر در تولید لوازم خانگی، کابینت و قفسه‌های فلزی استفاده می‌شود.
2. ورق روغنی نیمه کششی (ST13):
   • کشش متوسط دارد و برای محصولاتی که نیاز به شکل‌دهی عمیق‌تر دارند، مناسب است.
   • در تولید قطعات خودرو و صنایع دکوراسیون کاربرد دارد.
3. ورق روغنی فوق کششی (ST14):
   • بیشترین کشش و انعطاف‌پذیری را دارد.
   • در صنایع خودروسازی و لوازم خانگی با نیاز به پرسکاری عمیق استفاده می‌شود.
4. ورق‌های خاص:
   • ورق ST16: نرمی و کشسانی بالا.
   • ورق EK2: لعاب‌پذیر، مناسب برای لوازم آشپزخانه.
   • ورق QSTE: ضدسایش، پرکاربرد در خودروسازی.

کاربردهای ورق روغنی

ورق روغنی به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود در صنایع مختلفی کاربرد دارد:

1. لوازم خانگی و دکوراسیون داخلی:
   • تولید وسایلی مانند یخچال، اجاق گاز، ماشین لباس‌شویی.
   • استفاده در ساخت کابینت‌ها، مبلمان فلزی و تجهیزات روشنایی.
2. ساختمان‌سازی:
   • تولید پروفیل، کانال کولر، درب و پنجره.
   • استفاده در نماهای ساختمانی به صورت گالوانیزه یا رنگی.
3. صنعت خودروسازی:
   • ساخت بدنه خودروها به دلیل مقاومت بالا در برابر ضربه.
   • تولید قطعاتی نظیر لوله‌های اگزوز.
4. سایر کاربردها:
   • ساخت مخازن آب و سوخت.
   • تولید تابلوهای تبلیغاتی.
   • ماشین‌آلات کشاورزی مانند چمن‌زن‌ها.

مشخصات فنی ورق روغنی

ورق‌های روغنی در ابعاد و مشخصات متنوعی تولید می‌شوند:

• ضخامت: از 0.3 تا 3 میلی‌متر.
• عرض استاندارد: 60 تا 125 سانتی‌متر.
• طول: معمولاً 2 یا 2.5 متر.
• وزن: به کمک جدول وزنی و فرمول‌های استاندارد قابل محاسبه است.

نکته: تاریخ انقضای ورق روغنی حدود 8 ماه است. پس از این مدت، قابلیت انجام فرآیندهایی مانند پرسکاری یا خمکاری کاهش می‌یابد.

تولیدکنندگان برتر ورق روغنی در ایران

ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان، ورق روغنی را نیز در حجم بالا تولید می‌کند. از مهم‌ترین کارخانه‌های تولیدکننده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فولاد مبارکه اصفهان: بزرگ‌ترین تولیدکننده ورق‌های فولادی در کشور.
• فولاد غرب آسیا: تولید ورق‌های روغنی با کیفیت صادراتی.
• صنایع فولاد هفت الماس: تمرکز بر تولید ورق‌های نورد سرد با کیفیت بالا.
• فولاد اکسین اهواز: تولید ورق‌های تخصصی برای صنایع خاص.

پرسش‌های متداول

1. ورق روغنی چه تفاوتی با ورق نورد گرم دارد؟
ورق روغنی به دلیل فرآیند نورد سرد، ظاهر صاف‌تر، استحکام بیشتر و قابلیت ماشین‌کاری بهتری نسبت به ورق نورد گرم دارد.

2. کاربرد اصلی ورق روغنی چیست؟
این ورق عمدتاً در صنایع خودروسازی، لوازم خانگی، ساختمان‌سازی و تولید مقاطع فولادی استفاده می‌شود.

3. آیا ورق روغنی قابلیت بازیافت دارد؟
بله، این ورق‌ها به‌طور کامل قابل بازیافت هستند و دوباره به چرخه تولید بازمی‌گردند.

4. قیمت ورق روغنی چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت این محصول به عوامل متعددی مانند ضخامت، عرض، کیفیت تولید و برند کارخانه بستگی دارد.

سخن آخر

ورق روغنی، یکی از محصولات کلیدی صنایع مختلف است که با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، نقشی اساسی در تولیدات صنعتی ایفا می‌کند. از ساخت لوازم خانگی گرفته تا خودروها و ساختمان‌ها، این محصول همواره جایگاه ویژه‌ای داشته است. تولیدکنندگان داخلی نیز با عرضه ورق‌های باکیفیت، نقش مهمی در تأمین نیازهای بازار ایفا می‌کنند.