ورق روغنی که به نام ورق نورد سرد نیز شناخته می شود، یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی در صنعت است. این نوع ورق در فرآیندی با دقت بالا تولید می شود که ظاهر زیبا، استحکام و دوام آن را بهبود می بخشد. در این مقاله، به معرفی کامل ورق روغنی، روش تولید، انواع، کاربردها و تولیدکنندگان ایرانی آن می پردازیم.
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی، محصولی است که طی فرآیند نورد سرد تولید می شود. این روش شامل اعمال فشار زیاد به ورق فولادی در دمای اتاق است که باعث افزایش استحکام و کاهش ضخامت آن می شود. ویژگی های ظاهری ورق روغنی، نظیر سطح صاف، درخشندگی و یکنواختی، آن را برای صنایع مختلف بسیار محبوب کرده است. از ویژگی های اصلی این ورق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زیبایی ظاهری: سطح درخشان و صاف.
- دقت ابعادی: مناسب برای کاربردهایی که نیازمند تلرانس پایین هستند.
- استحکام بالا: مقاومت بیشتر نسبت به ورق نورد گرم.
- انعطاف پذیری: مناسب برای پرسکاری و ماشین کاری.
نکته: به دلیل ویژگی های برتر ورق روغنی، قیمت آن بالاتر از ورق های نورد گرم است.
روش و مراحل تولید ورق روغنی
تولید ورق روغنی فرآیندی دقیق و چندمرحله ای است که در ادامه به تفکیک توضیح داده می شود:
- اسیدشویی:
در این مرحله، ورق های فولادی در محلول اسید کلریدریک قرار می گیرند تا آلودگی ها و اکسیدهای سطحی آن ها پاک شوند. - نورد سرد:
ورق های اسیدشویی شده تحت فشار غلتک ها قرار می گیرند تا ضخامت آن ها کاهش یابد و استحکام بیشتری پیدا کنند. - روغن کاری:
به کمک پاشش مستقیم یا مداربسته، سطح ورق با یک لایه روغن پوشانده می شود. این مرحله علاوه بر افزایش مقاومت در برابر خوردگی، علت اصلی نام گذاری این ورق است. - شستشوی الکترولیتی:
در این مرحله، باقیمانده های روغن و آلودگی های احتمالی از روی سطح ورق پاک می شوند. - آنیلینگ (بازپخت):
ورق ها در کوره های مخصوص تحت گرمایش قرار می گیرند تا خواص مکانیکی و شیمیایی بهینه ای به دست آورند. - نورد پوسته ای (تمپر رولینگ):
این مرحله برای رفع اعوجاج و ایجاد سطحی صاف تر انجام می شود. - پرداخت نهایی:
ورق آماده استفاده مستقیم یا به عنوان پایه برای تولید محصولات دیگر مانند ورق گالوانیزه و رنگی می شود.
انواع ورق روغنی
ورق روغنی بر اساس ترکیبات آلیاژی و قابلیت های مکانیکی به چند دسته تقسیم می شود:
- ورق روغنی معمولی (ST12):
- کمترین کشش را دارد و مناسب برای خمکاری های ساده است.
- بیشتر در تولید لوازم خانگی، کابینت و قفسه های فلزی استفاده می شود.
- ورق روغنی نیمه کششی (ST13):
- کشش متوسط دارد و برای محصولاتی که نیاز به شکل دهی عمیق تر دارند، مناسب است.
- در تولید قطعات خودرو و صنایع دکوراسیون کاربرد دارد.
- ورق روغنی فوق کششی (ST14):
- بیشترین کشش و انعطاف پذیری را دارد.
- در صنایع خودروسازی و لوازم خانگی با نیاز به پرسکاری عمیق استفاده می شود.
- ورق های خاص:
- ورق ST16: نرمی و کشسانی بالا.
- ورق EK2: لعاب پذیر، مناسب برای لوازم آشپزخانه.
- ورق QSTE: ضدسایش، پرکاربرد در خودروسازی.
کاربردهای ورق روغنی
ورق روغنی به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود در صنایع مختلفی کاربرد دارد:
- لوازم خانگی و دکوراسیون داخلی:
- تولید وسایلی مانند یخچال، اجاق گاز، ماشین لباس شویی.
- استفاده در ساخت کابینت ها، مبلمان فلزی و تجهیزات روشنایی.
- ساختمان سازی:
- تولید پروفیل، کانال کولر، درب و پنجره.
- استفاده در نماهای ساختمانی به صورت گالوانیزه یا رنگی.
- صنعت خودروسازی:
- ساخت بدنه خودروها به دلیل مقاومت بالا در برابر ضربه.
- تولید قطعاتی نظیر لوله های اگزوز.
- سایر کاربردها:
- ساخت مخازن آب و سوخت.
- تولید تابلوهای تبلیغاتی.
- ماشین آلات کشاورزی مانند چمن زن ها.
مشخصات فنی ورق روغنی
ورق های روغنی در ابعاد و مشخصات متنوعی تولید می شوند:
- ضخامت: از 0.3 تا 3 میلی متر.
- عرض استاندارد: 60 تا 125 سانتی متر.
- طول: معمولاً 2 یا 2.5 متر.
- وزن: به کمک جدول وزنی و فرمول های استاندارد قابل محاسبه است.
نکته: تاریخ انقضای ورق روغنی حدود 8 ماه است. پس از این مدت، قابلیت انجام فرآیندهایی مانند پرسکاری یا خمکاری کاهش می یابد.
تولیدکنندگان برتر ورق روغنی در ایران
ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان فولاد در جهان، ورق روغنی را نیز در حجم بالا تولید می کند. از مهم ترین کارخانه های تولیدکننده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فولاد مبارکه اصفهان: بزرگ ترین تولیدکننده ورق های فولادی در کشور.
- فولاد غرب آسیا: تولید ورق های روغنی با کیفیت صادراتی.
- صنایع فولاد هفت الماس: تمرکز بر تولید ورق های نورد سرد با کیفیت بالا.
- فولاد اکسین اهواز: تولید ورق های تخصصی برای صنایع خاص.
پرسش های متداول
1. ورق روغنی چه تفاوتی با ورق نورد گرم دارد؟
ورق روغنی به دلیل فرآیند نورد سرد، ظاهر صاف تر، استحکام بیشتر و قابلیت ماشین کاری بهتری نسبت به ورق نورد گرم دارد.
2. کاربرد اصلی ورق روغنی چیست؟
این ورق عمدتاً در صنایع خودروسازی، لوازم خانگی، ساختمان سازی و تولید مقاطع فولادی استفاده می شود.
3. آیا ورق روغنی قابلیت بازیافت دارد؟
بله، این ورق ها به طور کامل قابل بازیافت هستند و دوباره به چرخه تولید بازمی گردند.
4. قیمت ورق روغنی چگونه تعیین می شود؟
قیمت این محصول به عوامل متعددی مانند ضخامت، عرض، کیفیت تولید و برند کارخانه بستگی دارد.
سخن آخر
ورق روغنی، یکی از محصولات کلیدی صنایع مختلف است که با ویژگی های منحصر به فرد خود، نقشی اساسی در تولیدات صنعتی ایفا می کند. از ساخت لوازم خانگی گرفته تا خودروها و ساختمان ها، این محصول همواره جایگاه ویژه ای داشته است. تولیدکنندگان داخلی نیز با عرضه ورق های باکیفیت، نقش مهمی در تأمین نیازهای بازار ایفا می کنند.
