در سال‌های اخیر، بازار آهن همواره تحت‌تأثیر متغیرهای متعدد اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی قرار گرفته است. روند نوسانی قیمت طلا و آهن در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه یافته و به یکی از دغدغه‌های جدی فعالان حوزه ساخت‌وساز، سرمایه‌گذاران صنعتی و حتی مصرف‌کنندگان خرد تبدیل شده است. اما قیمت آهن در سال جاری دقیقاً تحت تأثیر چه عواملی قرار دارد و آینده بازار چگونه پیش‌بینی می‌شود؟
در این گزارش تحلیلی از آتی سازه، به بررسی مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت آهن در بازار داخلی ایران و تأثیر آن‌ها از رویدادهای جهانی می‌پردازیم. همچنین تأثیرات قیمت طلا، نرخ ارز، سیاست‌های کلان اقتصادی، وضعیت صنعت فولاد جهانی و رفتار سرمایه‌گذاران بر بازار آهن ایران به‌تفصیل تحلیل خواهد شد.
چرا قیمت آهن مهم است؟
آهن، پایه‌ای‌ترین ماده اولیه در پروژه‌های عمرانی، مسکن، زیرساخت، کارخانه‌سازی و بسیاری از صنایع مادر است. هر گونه نوسان در قیمت آن می‌تواند به‌صورت زنجیره‌ای، بر هزینه اجرای پروژه‌ها، بودجه‌های عمرانی و حتی شاخص‌های کلان اقتصادی تأثیر بگذارد. در این میان، شناخت عوامل مؤثر بر تعیین قیمت آهن به تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر در حوزه ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاری منجر می‌شود.
عوامل کلان مؤثر بر قیمت آهن در سال ۱۴۰۴
۱. نوسانات نرخ ارز و تأثیر آن بر قیمت آهن
نرخ ارز به عنوان یکی از اساسی‌ترین پارامترهای اقتصادی، مستقیماً بر قیمت آهن تأثیر می‌گذارد. ایران بخشی از مواد اولیه فولاد، از جمله سنگ‌آهن کنسانتره، گندله و برخی افزودنی‌های آلیاژی را از کشورهای خارجی وارد می‌کند. هرگونه افزایش نرخ ارز، به معنای بالا رفتن هزینه واردات و به تبع آن، افزایش قیمت نهایی آهن خواهد بود.
در سال ۱۴۰۴، با تداوم نوسانات ارزی ناشی از بی‌ثباتی سیاسی و محدودیت‌های ارزی بانکی، پیش‌بینی می‌شود که قیمت آهن همچنان با شیب افزایشی همراه باشد؛ حتی اگر تقاضا در بازار کاهش یابد.
۲. قیمت جهانی سنگ آهن و فولاد
قیمت آهن در ایران به‌طور غیرمستقیم از بازار جهانی تبعیت می‌کند. در سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۴ شمسی)، گزارش‌ها حاکی از کاهش تقاضای چین و مازاد عرضه در بازار جهانی است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که قیمت هر تن سنگ‌آهن ممکن است به حدود ۸۵ دلار برسد.
این کاهش قیمت می‌تواند فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان داخلی وارد کند، زیرا حاشیه سود کاهش می‌یابد و رقابت با تولیدکنندگان خارجی دشوارتر می‌شود.
آیا طلا بر قیمت آهن اثر می‌گذارد؟
شاید در نگاه اول، طلا و آهن دو کالای کاملاً متفاوت باشند، اما در واقعیت، رابطه‌ای پنهان و چندلایه میان بازار این دو فلز برقرار است. در ادامه، به ۵ عامل اصلی این ارتباط می‌پردازیم:
۱. نوسان قیمت طلا و همبستگی با تورم و ارز
افزایش قیمت جهانی طلا معمولاً به معنای بی‌ثباتی اقتصادی، ضعف ارزهای بین‌المللی مانند دلار و افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن است. این وضعیت معمولاً با تضعیف پول ملی کشورهایی چون ایران همراه می‌شود که به شدت به واردات وابسته‌اند. تضعیف ریال، برابر است با افزایش قیمت آهن در بازار داخلی.
۲. رفتار سرمایه‌گذاران در دوران ناپایدار اقتصادی
در دوره‌های بحران، سرمایه‌گذاران به سمت بازار طلا حرکت می‌کنند تا ارزش دارایی خود را حفظ کنند. این انتقال نقدینگی به بازار طلا، باعث کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های عمرانی و صنعتی شده و در نتیجه، تقاضا برای آهن کاهش می‌یابد.
۳. شکل‌گیری انتظارات تورمی
افزایش مستمر قیمت طلا موجب افزایش انتظارات تورمی در سایر بازارها از جمله بازار فولاد می‌شود. در چنین شرایطی، فعالان بازار آهن معمولاً بدون دلایل بنیادین، قیمت‌ها را به صورت پیش‌دستانه افزایش می‌دهند که این موضوع به رشد غیرواقعی قیمت‌ها منجر می‌شود.
۴. افزایش هزینه تولید
افزایش قیمت طلا معمولاً با رشد قیمت سایر فلزات پایه و حامل‌های انرژی همراه است. در ایران، تولید فولاد به‌شدت وابسته به انرژی، مواد اولیه وارداتی و تکنولوژی خارجی است. افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی، به افزایش هزینه تمام‌شده تولید فولاد منجر می‌شود که نهایتاً در بازار آهن بازتاب می‌یابد.
۵. تنش‌های سیاسی و اثر دومینویی بر بازارها
طلا همواره به عنوان شاخصی از نااطمینانی سیاسی شناخته می‌شود. وقوع بحران‌های ژئوپلتیکی، باعث افزایش تقاضا برای طلا و در مقابل، کاهش سرمایه‌گذاری‌های عمرانی و صنعتی می‌شود. این روند در نهایت بازار آهن را نیز متأثر می‌کند و حتی در صورت ثبات نسبی، انتظار تورمی بالا، بازار را دچار التهاب می‌کند.
تحلیل بازار آهن در ایران | ۱۴۰۴
با در نظر گرفتن شرایط کنونی و متغیرهای ساختاری، بازار آهن در ایران در سال ۱۴۰۴ در وضعیت نسبتاً شکننده‌ای قرار دارد. مهم‌ترین چالش‌ها و محرک‌های بازار در این سال عبارتند از:
۱. تحریم‌ها و مشکلات تجارت خارجی
تحریم‌های بانکی، محدودیت‌های تبادلات ارزی، هزینه‌های گمرکی و کاهش دسترسی به بازارهای صادراتی باعث شده‌اند بسیاری از تولیدکنندگان داخلی، نتوانند محصولات فولادی خود را با قیمت رقابتی صادر کنند. این موضوع، منجر به کاهش سودآوری و در برخی موارد، کاهش تولید شده است.
۲. رکود صنعت ساختمان
در سال‌های اخیر، رکود نسبی در بازار مسکن و ساخت‌وساز باعث کاهش تقاضای داخلی برای آهن شده است. در حالی که طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن در دستور کار قرار دارند، اما پیشرفت کند آن‌ها در عمل موجب شده تأثیر محسوسی بر تقاضای بازار نداشته باشند.
۳. افزایش هزینه‌های تولید داخلی
هزینه نیروی انسانی، انرژی، حمل‌ونقل و نگهداری ماشین‌آلات در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته با رشد چشمگیری مواجه بوده‌اند. این افزایش هزینه‌ها، به قیمت نهایی محصولات فولادی منتقل شده و حتی قدرت خرید پروژه‌های عمرانی را کاهش داده است.
پیش‌بینی قیمت آهن در سال ۱۴۰۴
با جمع‌بندی عوامل یاد شده، می‌توان گفت که قیمت آهن در ایران طی سال ۱۴۰۴ به احتمال زیاد روندی صعودی و نوسانی خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود:
- میانگین قیمت میلگرد ۱۲ آجدار، در نیمه اول سال، در بازه ۲۸ تا ۳۵ هزار تومان به ازای هر کیلو باشد.
- تیرآهن شاخه‌ای، بسته به سایز و تولیدکننده، قیمتی بین ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۴ میلیون تومان خواهد داشت.
- نوسانات ارزی، تصمیمات سیاست‌گذار، و تحولات جهانی می‌توانند هر لحظه این پیش‌بینی‌ها را تغییر دهند.
جمع‌بندی: بازار آهن در تقاطع بی‌ثباتی و فرصت
در یک نگاه کلی، قیمت آهن در ایران تابع متغیرهایی پیچیده، از بازار جهانی گرفته تا سیاست‌های داخلی است. فعالان این بازار ناگزیرند همواره خود را با نوسانات نرخ ارز، رفتار طلا، سیاست‌های دولتی و شرایط اقتصاد جهانی وفق دهند.
با توجه به افزایش پروژه‌های عمرانی در سال‌های آینده و برنامه‌های توسعه‌ای دولت، اگر زیرساخت‌های حمایتی و تثبیت ارزی به‌درستی اعمال شوند، می‌توان انتظار بازاری پویاتر و متعادل‌تر برای آهن در نیمه دوم سال داشت.
سوالات متداول
قیمت آهن در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟
قیمت آهن بسته به نوع محصول، برند تولیدی، و شرایط بازار بین ۲۸ تا ۳۵ هزار تومان برای میلگرد و بین ۲.۵ تا ۴ میلیون تومان برای تیرآهن متغیر است.
آیا قیمت طلا روی آهن تأثیر دارد؟
بله. از طریق اثرات روانی، تورم‌زا، و جریان سرمایه، بازار طلا می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر بازار آهن اثرگذار باشد.
مهم‌ترین عامل تعیین قیمت آهن چیست؟
نرخ ارز، قیمت جهانی سنگ‌آهن، هزینه تولید داخلی و سطح تقاضا در بازار از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت آهن در ایران هستند.
بازار آهن ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟
در شرایطی نسبتاً شکننده با نوسان‌های قیمتی. رکود ساخت‌وساز، تحریم‌ها و نوسانات ارزی مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو هستند.
