در ایران، سازه‌های بتنی و فلزی متداول‌ترین گزینه‌ها برای ساخت‌وساز هستند که هر کدام با نظارت شهرداری و عوامل اجرایی اجرا می‌شوند. اما پرسشی که برای اکثر سازندگان مطرح است، این است که کدام نوع سازه انتخاب بهتری محسوب می‌شود؟ اسکلت فلزی یا بتنی؟ در این مقاله از آتی سازه ، قصد داریم مزایا و معایب هر یک از این سازه‌ها را بررسی کنیم تا تصمیم‌گیری نهایی را ساده‌تر کنیم.
جدول مقایسه: سازه فلزی و بتنی
| ویژگی | سازه بتنی | سازه فلزی |
|---|---|---|
| هزینه ساخت | هزینه بالای ساخت و نیاز به نیروی کار تخصصی برای بتن‌ریزی | ساخت و مونتاژ قطعات سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است |
| دوام | بتن مقاومت بالایی دارد، ولی وزن بیشتری نیز دارد | فولاد در معرض زنگ‌زدگی است و نیاز به مراقبت دارد |
| سادگی ساخت | فرآیند ساخت ساده‌تر است | ساختار پیچیده و نیازمند نیروی متخصص |
| سرعت ساخت | بتن‌ریزی و پخت، زمان‌بر است | سرعت ساخت بالاتر و مناسب برای پروژه‌های سریع |
| ظرفیت باربری | ظرفیت باربری محدودتر نسبت به فولاد | ظرفیت باربری بیشتر و مناسب برای بناهای مرتفع |
| وزن سازه | وزن مرده بالاتر و نیاز به فونداسیون قوی | وزن کمتر و نیازی به فونداسیون سنگین ندارد |
| مقاومت در برابر زلزله | معمولاً شکننده‌تر و حساس به لرزش‌ها | انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر زلزله و باد |
| مقاومت در برابر آتش | بتن مقاومت بالایی در برابر آتش دارد | فولاد مقاومت کمتری در برابر آتش دارد |
| مقاومت کششی | مقاومت کششی کمتر در برابر نیروهای کششی | مقاومت کششی بالاتر در سازه‌های فولادی |
| مصرف مواد اولیه | نیاز به مواد اولیه بیشتری مثل شن، ماسه و میلگرد | مصرف فولاد کمتر از بتن و وزن کلی سازه کمتر است |
| هزینه نگهداری | نیاز به تعمیرات تخصصی و هزینه‌بر | تعمیرات آسان‌تر و هزینه نگهداری کمتر |
معرفی اسکلت بتنی و فلزی
سازه بتنی: در ساخت سازه‌های بتنی از موادی مانند سیمان، شن، ماسه و میلگرد استفاده می‌شود. ابتدا فونداسیون و ستون‌ها با کمک میلگردهای ساده و آجدار ساخته شده و پس از اتمام طرح، مراحل بعدی ادامه می‌یابد.
سازه فلزی: سازه‌های فلزی به کمک تیرآهن و مقاطع فولادی ساخته می‌شوند. ابتدا ستون‌های فولادی جوش داده شده و با کمک جرثقیل در جایگاه خود قرار می‌گیرند و در نهایت اسکلت ساختمان شکل می‌گیرد. ساختمان‌های فلزی به دلیل مقاومت بالا در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله، باد، طوفان و سیل گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شوند.
مزایای هر نوع سازه
در ساخت‌وساز، انتخاب نوع سازه بر اساس شرایط آب‌وهوایی، بودجه، زمان اجرا و نیازهای مقاومتی ساختمان انجام می‌شود. سازه‌های بتنی به دلیل مقاومت بالا در برابر آتش و وزن سنگین، برای مناطقی که آتش‌سوزی یا گرمای شدید رخ می‌دهد، مناسب هستند. از طرفی، سازه‌های فلزی با سرعت اجرای بالاتر و وزن کمتر، برای پروژه‌هایی که نیاز به اتمام سریع دارند و یا برای ساخت ساختمان‌های مرتفع بسیار کاربردی‌اند.
مقایسه استحکام و هزینه
مقاومت در برابر زلزله و آتش‌سوزی: سازه‌های فلزی به دلیل انعطاف‌پذیری، عملکرد بهتری در برابر زلزله دارند، در حالی که سازه‌های بتنی در برابر آتش مقاوم‌تر هستند. هر دو نوع سازه با رعایت استانداردهای مهندسی، می‌توانند مقاوم و ایمن باشند.
هزینه ساخت و نگهداری: سازه‌های بتنی به دلیل نیاز به کار تخصصی برای بتن‌ریزی، هزینه بالاتری دارند اما به‌طور کلی در مقایسه با فولاد، مقرون‌به‌صرفه‌تر است. ساخت سازه فلزی به نیروی کار کمتری نیاز دارد و امکان اجرای سریع‌تری دارد.
